SAĞLIK HİZMETİ ve SAĞLIK YÖNETİMİNDE HASTA HAKLARI AÇISINDAN SOSYAL HİZMET UZMANLARI/SOSYAL ÇALIŞMACILARIN ROL , GÖREV VE FAALİYETLERİNDE Kİ TEMEL SORUNLAR (SOSYAL HİZMETİ ANLAMAK) -1

Görüntülenme Sayısı: 169

SAĞLIK HİZMETİ ve SAĞLIK YÖNETİMİNDE HASTA HAKLARI AÇISINDAN SOSYAL HİZMET UZMANLARI/SOSYAL ÇALIŞMACILARIN ROL , GÖREV VE FAALİYETLERİNDE Kİ TEMEL SORUNLAR (SOSYAL HİZMETİ ANLAMAK) –1

SHU Nihat Tarımeri

Sana neleri yapamayacağını söyleyenleri dinleme !

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 2 inci maddesi ¹ “ Demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devlet özelliği” ile vardır.Yine Anayasa’nın “Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması” ile ilgili 56 maddesi ise “Herkes sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek Devletin ve vatandaşların ödevidir. Devlet herkesin hayatını beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlama; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet vermesini düzenler. Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimdeki sağlık ve sosyal kurumlardan yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurulabilir.” şeklindedir.

Anayasal hakların korunması ve geliştirilmesi bağlamında sağlık hizmetleri için Sağlık Bakanlığı da görevli kılınmıştır. Öngörülen görevi kamu ve özel kesimdeki sağlık ve sosyal kurumlardan yararlanarak sunulan sağlık hizmetini ise sağlık yönetimi tarafından belirlenmektedir. Hastalar dahil sağlık yönetimi açısından bu süreçte 7.5.1987 tarihinde Sağlık ve Sosyal Bakanlığı (SSYB) tarafından hazırlanıp yürürlüğe giren 3359 sayılı “Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu” ve 11/4/1928 tarihli ve 1219 sayılı “Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanunu” aynı zamanda Türkiye Cumhuriyetinin öyküsüdür. İnsanlaşma öyküsünde ki 1219 sayılı kanun, bedensel müdahale dahil tibbi/medikal boyut için bir öykün de başlangıç noktasıdır.Bu süreçte 3359 sayılı kanun ise sağlık hizmetlerinin ve sağlık yönetimde ki boyutunu halen öne çıkarmaktadır.

“İnsan merkezli yaklaşımla birey ve toplumun sağlık hakkını ve sağlığını en üst düzeyde korumak, sağlık sorunlarına zamanında, uygun ve etkili çözümleri yüksek hizmet kalitesiyle sunmak” gibi misyon ve “İnsanı odağa alan, sağlıklı hayat tarzının benimsendiği, herkesin sağlık hakkına kolaylıkla ve yüksek hizmet kalite ile böyle vizyonla öne çıkan Sağlık Bakanlığın da ki birimler arasın da ayrıca “Sağlık Hizmetler Genel Müdürlüğü” ² de ayrıca yer almaktadır.Anayasa nın ve Anayasal haklarının korunması ve karşılığını bulmasını görev yapmaktadır.

Günümüzde ayrıca “Hasta Hakları ve Daire Başkanlığı “ dahil sağlık ve sosyal yardımın birlikte olduğu bir öykü söz konusudur. Bu öykü de ; 23.Nisan 1923 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisin açılışından sadece 10 gün sonra 2 Mayıs 1920’de, 3 numaralı kanunla, 11 diğer bakanlık yanında “Sıhhiye ve Muavenet-ı İçtimaiye Vekâleti” ayrıca kurulmuştur.Güçsüz ve savunmasız kişilerin korunmasına yönelik dayanışma ve yardım açısından sosyal yardım birlikteliği ile bu sürecin devamı olarak 1593 sayılı “Umumi Hıfzıssıhha Kanunu” (1930) da gelişmelerdendir.Neslin ve insan gücünün korunması gibi bu süreçte sağlık kapsamında ki sosyal hizmetler boyutunu da birlikte ele almıştır.

Bu sağlık ve insanlık öyküsünün devamı olarak 1965 tarihli 14.7.1965 tarihli 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun tesis edilen sınıflar ile ilgili 36. madde de ayrıca “III – SAĞLIK HİZMETLERİ VE YARDIMCI SAĞLIK HİZMETLERİ SINIFI “ ise “Bu sınıf, sağlık hizmetlerinde (Hayvan sağlığı dahil) mesleki eğitim görerek yetişmiş olan tabip, diş tabibi, eczacı, veteriner hekim gibi memurlar ile bu hizmet sahasında çalışan yüksek öğrenim görmüş fizikoterapist, tıp teknoloğu, ebe, hemşire, sağlık memuru, sosyal hizmetler mütehassısı, biyolog, pisikolog, diyetçi, sağlık muhendisi, sağlık fizikçisi, sağlık idarecisi ile ebe ve hemşire, hemşire yardımcısı, (Fizik tedavi, laboratuvar, eczacı, diş anestezi, röntgen teknisyenleri ve yardımcıları, çevre sağlığı ve toplum sağlığı teknisyeni dahil) sağlık savaş memuru, hayvan sağlık memuru ve benzeri sağlık personelini kapsar.” şeklinde sınıflanmıştır.