“SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ SERBEST MESLEK İCRASI HAKKINDA YÖNETMELİK” VE YAPAY ZEKA TARAFINDAN SOSYAL HİZMET UZMANLARI/SOSYAL ÇALIŞMACILAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRME (DENEME) -2

“SAĞLIK MESLEK MENSUPLARININ SERBEST MESLEK İCRASI HAKKINDA YÖNETMELİK” VE YAPAY ZEKA TARAFINDAN SOSYAL HİZMET UZMANLARI/SOSYAL ÇALIŞMACILAR AÇISINDAN DEĞERLENDİRME (DENEME) –2

SHU Nihat Tarımeri

Sağlık Bakanlığı tarafından “Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik” 29.3.2025 tarihinde yürülüğe girmiştir. Sağlık hizmetinde ki sınıflamada yer alan sosyal hizmet uzmanı/sosyal çalışmacıların serbest bir şekilde çalışmasının engellenmesi ; sosyal hizmetlerin değersizleştirilmesi ve de sağlık tanımına rağmen yok saymak gibi çabalar mesleksel boyut dahil sosyal hizmetlere bakış için de gelinen bir noktadır.Ortaya çıkan durum ve bu yönde ki bilgi ¹ ve de hasta hakları açısından yapılan bazı tespit ve tepkilerle üretilen bilgiler, yapay zeka “Grok” ve ChatGPT (OpenAI) tarafından da kısaca değerlendirilmiştir.

Sunulan tespit ve bilgiler ve de kurulan diyalog sonrası üretilen çeşitli bilgilerden bazıları aşağıda yer almaktadır.İngilizce’den Türkçe’ye çevrildiği için bazı kavramlar ve kelimeler için düzeltme ihtiyacı olmasına rağmen ve ayrı bir açıklama yapılmadan bir bilgi iki yapay zeka tarafından ham bir şekilde üretilmiştir. Toplam 45 dakika içinde ki diyaloglarla yapılan bir ilk deneme olup kusurları ve eksiklikleri ile birlikte ikisi için de af olunur. Ancak sosyal hizmetlerin Türkiye de ne şekilde ve nasıl anladığını öğrenmek ve de bilginin geliştirilmesine de yardımcı olmuştur.

Bu deneme ile ürettiği bilgilerin de değerlendirilmesi dileğiyle iyi okumalar ve anlamalar.

İyi çalışmalar..

1.Sağlık Meslek Mensuplarının Serbest Meslek İcrası Hakkında Yönetmelik”e Aykırılıkların Özeti:

29 Mart 2025’te yayımlanan yönetmelik, sosyal hizmet uzmanlarını sağlık meslek mensubu kapsamında çıkararak serbest meslek icrasını engellemektedir. Bu durum, aşağıdaki değişiklikler Anayasa, uluslararası standartlar ve mevzuatla çelişmektedir:

1. Anayasal Aykırılıklar:

   • Madde 2 (Sosyal Hukuk Devleti): Sosyal hizmetlerin kısıtlanması, dezavantajlı bölümün psikososyal destek erişimini engelleyerek sosyal adaleti zedeler.

   • Madde 10 (Eşitlik): Sosyal hizmet uzmanlarının diğer sağlık meslek mensuplarından ayrılması, meslekler arası verimlilik yaratır.

   • Madde 48 ve 49 (Çalışma Hürriyeti): Serbest meslek icrasının sınırlandırılması, çalışma özgürlüğünün ihlal edilmesi.

   • Madde 56 (Sağlık Hakkı): Sosyal hizmetlerin dışlanması, WHO’nun bütüncül sağlık tanımına (bedensel, zihinsel, sosyal iyilik durumu) aykırıdır.

   • Madde 90/6 (Uluslararası Anlaşmalar): WHO Anayasası ve Avrupa Sosyal Şartı (Madde 11, 13, 14) ile uyumsuzdur.

2. Mevzuat Çelişkileri:

   • 657 Sayılı Kanun: Sosyal hizmet uzmanlarını sağlık hizmetleri sınıfında tanır, ancak yönetillik bu statüyü göz ardı eder.

   • 3359 Sayılı Kanun: Sağlığın yaygınlaştırılması öngörülmektedir, ancak sosyal hizmetler kapsam dışı bırakılmaktadır.

   • Hasta Hakları Yönetmeliği (1998) ve Tıbbi Sosyal Hizmet Yönergesi (2011): Sosyal hizmetlerde hasta hizmetlerinin rolleri tanınır, ancak yönetimlik bu rol sınırlıdır.

3. Hasta Haklarına Etkiler:

   • Sosyal hizmet uzmanlarının serbest meslek icra edememesi, hastaların (özellikle çocuk, yaşlı, engelli, zavallı) psikososyal destek ve sosyal yardım hizmetlerine erişim kısıtlamaları.

   • Özel hastanelerde sosyal servislerin zorunlu olmaması, bütüncül sağlık hizmetini ve hasta hakları zedeler.

4. Uluslararası Standartlara Aykırılık:

   • WHO ve ILO, sosyal hizmet uzmanlarını sağlık meslek mensuplarıyla aynı ölçülerde değerlendirirken, yönetimlik bu tanıma uymaz.

   • Avrupa Sosyal Şartı, sosyal hizmetlerin sağlık sisteminin entegrasyonunu gerektirir, ancak düzenlemelik bu sınırlamayı ihlal eder.

Sonuç: Yönetmelik, sosyal hizmet uzmanlarının sağlık meslek mensubu önerilerini reddederek Anayasa, uluslararası hukuk ve ulusal mevzuata aykırıdır. Bu, hasta ilişkileri, eşitlik ve sosyal adaleti zedeler. Acil olarak sosyal hizmet uzmanlarının bilgisine ve serbest meslek icrasına izin verilmesi gerekmektedir.”***

EKTE DEVAM EDECEK  Yapay zeka sağlık

Lütfen bizi takip edin: