
KAMU SOSYAL YARDIMLARDA DENETİM AYKIRLIKLARI VE MUHASEBE HATALARI:SAYIŞTAY RAPORLARI IŞIĞINDA SİSTEMSEL ZAFİYETLER
KAMU SOSYAL YARDIMLARDA DENETİM AYKIRLIKLARI VE MUHASEBE HATALARI:SAYIŞTAY RAPORLARI IŞIĞINDA SİSTEMSEL ZAFİYETLER
SHU Nihat Tarımeri
KONU 2021-2022 ve 2023 yılı için Sayıştay raporlarında belirtilen sosyal yardımlar ve muhasebe hatalarına ilişkin yapay zaka (gemini) tarafından yapılmış bir derleme hakkında
Giriş
Türkiye’de sosyal devlet ilkesinin en önemli araçlarından biri olan sosyal yardımlar, milyonlarca vatandaşın temel ihtiyaçlarını karşılamakta ve sosyal refahı desteklemektedir. Bu yardımların büyük bir kısmı, genel bütçeden aktarılan fonlarla Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASHB) ve ona bağlı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıfları (SYDV) aracılığıyla yürütülmektedir. Ancak, Sayıştay Başkanlığı’nın yıllar bazında hazırladığı düzenlilik denetim raporları (2020, 2021, 2022 ve 2023), bu hayati kamu hizmetinin yönetiminde ciddi mali ve idari aykırılıkların, muhasebe hatalarının ve denetim zafiyetlerinin devam ettiğini ortaya koymaktadır. Bu derleme, Sayıştay raporlarındaki bulguları derleyerek, sosyal yardım sistemindeki aksaklıkları ve bunların doğurduğu sonuçları detaylı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Diğer taraftan iç hukukun bir parçası olan Avrupa Sosyal Şartı ile ilgili boyutun ve yükümlülüğün Sayışta tarafından ele alınmadığı bir raporlama sosyal yardım adına derlenmiştir.
Sayıştay Denetim Bulgularının Genel Çerçevesi
Sayıştay, kamu idarelerinin mali yönetim ve iç kontrol sistemlerini değerlendirmek, mali rapor ve tablolarının güvenilirliğini ve doğruluğunu denetlemek, gelir, gider ve mallarının kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygunluğunu tespit etmekle sorumludur. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (ASHB), 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’na ekli (I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçeli bir kamu idaresidir. Bakanlığın bütçesinin büyük bir kısmı sosyal yardım ve sosyal hizmet görevine ayrılmıştır ve bu görevler ağırlıklı olarak Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü, Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü ve İl Müdürlükleri ile Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF) ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarınca (SYDV) yürütülmektedir.
Sayıştay raporları, ASHB’nin mali tablolarının “Denetim Görüşünün Dayanağı Bulgular” bölümünde belirtilen hesap alanları hariç tüm önemli yönleriyle doğru ve güvenilir bilgi içerdiği kanaatine varıldığını belirtse de, bu “dayanak bulgular” arasında sistemik ve tekrarlayan birçok önemli hata ve eksiklik bulunmaktadır. Özellikle, iç kontrol sisteminin yapılandırma çalışmalarının henüz tamamlanmadığı ve belirlenen şartlar ve işleyiş açısından yeterli seviyeye tam olarak ulaşamadığı, deneyimli personel eksikliği ve yönetim kademelerindeki sık değişikliklerin iç kontrolün bütünlüğünü bozduğu vurgulanmaktadır.
EKTE DEVAM EDECEK SAYIŞTAY yz. 1




